Nijvere arbeid van Pluimvoetbijen

Momenteel is overal de Pluimvoetbij (Dasypoda hirtipes) weer te zien. Het is een algemeen voorkomende wilde bijensoort die je vooral kunt aantreffen op open zandgebieden, stuifzand  heideterreinen en in de kustduinen maar ook in steden en dorpen kun je deze soort aantreffen, als er maar zand is. Pluimvoetbijen zijn weliswaar zogenaamde solitaire bijen maar ze maken wel graag hun nestgangen bij soortgenoten in de buurt.

Op 3 augustus heb ik weer eens een tijdje zitten kijken bij deze boeiende bijensoort. Ik kwam op een open plekje met zand en zag allemaal gaatjes. Ik vermoedde dat daar Pluimvoetbijen in zouden zitten want ik had ze in de omgeving ook al zien vliegen. Als je even een paar van die gaten observeert, zie je al snel ergens bedrijvigheid. Hier boven was een vrouwtje druk bezig om een lange gang te graven. Een enorme prestatie want die gangen kunnen 50 tot 60 cm diep worden. Bij solitaire bijen zoals de Pluimvoetbij graaft ieder vrouwtje haar eigen gang en legt daarin haar eitjes.

Van juni tot en met september kun je de noeste arbeid van de Pluimvoetbijvrouwtjes zien. Om de diepe nestgangen te kunnen maken zijn de vrouwtjes van de Pluimvoetbij voorzien van lange haren aan de achterste poten. Ze danken hun naam ook aan de pluimvormige haren waarmee ze het zand achteruit vegend met zich meenemen uit de gang. Ze verspreiden het zand netjes in de omgeving en herhalen deze handelingen tot de gang diep genoeg is, boeiend om naar te kijken.

Er was ook  een vrouwtje Pluimvoetbij dat alle beschikbare haren vol had verzameld met stuifmeel. Als de nestgang klaar is wordt er door het vrouwtje een voedselvoorraad van stuifmeel aangelegd voor de larven als die uitkomen. Dit vrouwtje had blijkbaar haar gang al diep genoeg om met het aanvoeren van het stuifmeel te kunnen beginnen. Ze vloog en kroop eerst wat rond en ik was benieuwd wat er zou gaan gebeuren want is zag geen opening in de grond waar ze in kon.

Opeens begon ze als een razende te graven en in no time verdween ze onder het zand. Ik weet niet precies hoe Pluimvoetbijen te werk gaan maar ik ga er vanuit dat dit vrouwtje haar gang dus afdekt tegen eventuele indringers als ze op zoek gaat naar stuifmeel. Best vernuftig dat het vrouwtje haar afgedekte nestgang bij terugkomst weer terug weet te vinden. Ze vloog weliswaar wel even wat zoekend heen en weer en deed eerst een loze graafpoging, maar er vlak naast was het wel raak en had ze zoals te zien is haar nestgang te pakken.

Uiteraard bleef ik vlak bij het gat wachten tot de bij er weer uit zou komen en ja hoor even later kwam ze er weer uitzetten. Helemaal onder de zandkorrels wurmde ze zich een weg naar buiten. Ik keek er echter heel vreemd tegenaan. Er was een zwart met knalgele bij naar binnen gegaan en nu kwam een zwart met bruine Pluimvoetbij weer naar buiten zetten, alsof het een ander exemplaar was. Ik was er in eerste instantie ook even van overtuigd met een andere bij te maken te hebben. Grappig eigenlijk hoe je op het verkeerde been gezet kunt worden doordat je wat anders ziet dan je had verwacht.

Uiteindelijk realiseerde ik me dat het wel degelijk dezelfde bij was die weer uit het gat kwam, maar dat ze er nu  heel anders uitzag. Ze had alle opvallende knalgele stuifmeel in de nestgang van zich afgewerkt. Zo te zien had ze dat gedaan door even flink te schrobben met zandkorrels, die nu nog overal over haar lijf zaten, maar alle stuifmeel was verdwenen. Jammer eigenlijk dat je niet even in zo'n gat kunt kijken wat er nu precies gebeurt, helaas is dat niet mogelijk en dus probeer ik me in gedachten dan maar een voorstelling te maken hoe dat daar binnen zal gaan.
Het was in ieder geval weer een leerzame observatie en leuk om al die bedrijvigheid van de Pluimvoetbijvrouwtjes te volgen.
Wie meer wil weten over de Pluimvoetbij kan ook nog even deze blog bekijken met meer informatie en waar ook foto's in staan van het mannetje, die er anders uit ziet dan de vrouwtjes.