Rupsen en geen rupsen

De afgelopen tijd heb ik nogal wat rupsen gezien, niet zo verwonderlijk eigenlijk want 2013 is een relatief heel goed vlinderjaar. En als er vlinders zijn komen daar logischerwijs meestal ook weer rupsen uit voort. Het lijkt momenteel ook wel de tijd van de pijlstaarten te zijn in de vorige blog liet ik al zien dat ik samen met Edgar een zeldzame Walstropijlstaartrups had gevonden. In deze blog komen onder andere nog twee soorten pijlstaartrupsen aan bod.
En soms bedriegt de schijn en blijkt een rups toch geen rups te zijn...

rups van Groot Avondrood

rups van Groot Avondrood
Het leuke van mijn natuurkieker-activiteiten is dat mensen in mijn omgeving inmiddels wel weten dat ze me blij maken met het delen van hun bijzondere natuurvondsten. Zo kreeg ik van Hannie een berichtje dat ze een grote dikke rups had gevonden en of ik daar nog een foto van wilde maken.
Het was een groen exemplaar van de rups van Groot Avondrood (Deleiphila elpenor), een forse rups met vier grote oogvlekken vlak achter de kop die dienen om eventuele belagers af te schrikken.

rups van Groot Avondrood

rups van Groot Avondrood
Die vier grote oogvlekken zijn de belangrijkste kenmerken van de rups van Groot Avondrood, maar de kleur varieert van groen zoals op de eerste foto's naar bruin of zoals op bovenstaande foto's donker grijs/zwart. Best wel verwarrend eigenlijk dat zo'n groot kleurverschil mogelijk is. Maar de oogvlekken moeten je bij de determinatie toch wel altijd op het juiste spoor brengen.

Dennenpijlstaart

Dennenpijlstaart

Dennenpijlstaart

Ook vanuit de Brummeltuun kreeg ik bericht dat ze een pijlstaartrups hadden gevonden en wel een rups van  de Dennenpijlstaart (Sphinx pinastri). Een soort die ik niet kende en dus ben ik daar graag even gaan kijken naar deze mooie rups. Het is een grote groene rups met een brede bruinige rugstreep en  verder een patroon van witte streepjes en kleine zwartomrandde rode stipjes. Het is een soort die niet zo heel algemeen is en met name voorkomt op de zandgronden en in de duinen op naaldbomen.

Helmkruidvlinderrups
Helmkruidvlinderrups

Helmkruidvlinderrups

De Brummeltuun is sowieso een geliefde plek bij rupsen en vlinders want ik zie er ieder jaar ook de prachtige Helmkruidvlinderrupsen (Cucullia scrophulariae). Heel mooi getekende rupsen die het Knopig helmkruid (Scrophularia nodosa) als waardplant hebben. Er is een vlindersoort die rupsen heeft die er zeer sterk op lijken, namelijk de Kuifvlinder (Shargacucullia verbasci) maar deze soort is zeldzamer en heeft de Zwarte toorts (Verbascum nigrum) als voornaamste waardplant een mooi artikel over de verschillen tussen beide rupsen is hier te vinden. De foto's hier boven laat dus rupsen van de Helmkruidvlinder zien, dit keer niet gemaakt in de Brummeltuun maar in natuurgebied de Blinkerd en wel al een tijdje geleden, namelijk in juli.

larve Helmkruidbladwesp

larve Helmkruidbladwesp

larve Helmkruidbladwesp

Omdat ik de Helmkruidvlinderrupsen zo mooi vind heb ik vorig jaar een paar plantjes van de het Knopige Helmkruid gekregen dat trouwens ook een heel goede bijenplant is. Het heeft bepaald geen indrukwekkende bloemen, maar van dichtbij blijken het toch heel leuke bloemetjes te zijn. Belangrijker is echter dat het een goede insectenplant is en ik hoop er natuurlijk rupsen van de Helmkruidvlinder op te krijgen. Dit jaar is dat echter niet gelukt, wel zat de plant onlangs opeens vol met kleine witte "rupsjes" met zwarte stippen die heel vraatzuchtig waren. IJverig zocht ik op de rupsenpagina van www.vlindernet.nl maar niks leek er op tot ik me ineens bedacht dat het wel eens helemaal geen rups kon zijn. Ik was er toch weer ingevlogen, dus pootjes tellen, dat blijken er meer dan een vlinderrups maximaal kan hebben en ja dan zie ik ook dat de kop hoort bij bladwespen. Deze "rupsen" zijn larven van de Helmkruidbladwesp (Allantus scrophulariae) die ook wel Tenthredo scrophulariae wordt genoemd. Zo heb ik nu dus twee diersoorten die liefhebber zijn van het Helmkruid, ik ben benieuwd wie de plant volgend jaar zullen opeisen.

Rozenbladwesp in de verdedigingshouding

Rozenbladwesp

Vorig jaar maakte ik al eens de blog "een rups is niet altijd een rups"  waarin ik duidelijk aan de hand van foto's heb uitgelegd hoe je het verschil kunt zien tussen de rups van een vlinder en de larve van een bladwesp.
Wel een beetje hardleers van mezelf dat ik het met de Helmkruidbladwesp toch zelf ook weer even vergeten was hoe het zat.  Ik hou het er op dat het kwam omdat ik er rupsen van de Helmkruidvlinder op wou zien.
Het is me nu trouwens ook opgevallen dat de verschillende soorten bladwespen net als vlinders hun eigen waarplant hebben logisch wellicht, maar ik had daar nooit aan gedacht. Hierboven zie je de larven van de Rozenbladwesp Arge pagana die vorig jaar een van mijn rozen kaal vraten. Mooie larven vond ik het en ik heb ze dan ook uitgebreid gefotografeerd vorig jaar.
Het is een boeiende wereld die natuurwereld en er valt altijd wel weer wat te leren zo blijkt maar weer.

Reacties

  1. Wat een prachtige rupsenfoto's ik heb ook even bij vorig jaar gekeken, maar is wist niet dat rupsen zo mooi zijn.
    Ik zie meestal alleen maar kale en aangevreten bladeren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mooie serie, Coby. Vooral die Dennenpijlstaart is best leuk. Zeer algemeen dit jaar maar de rups vind je zelden. Misschien nog even kijken naar het onderschrift bij je larven van de Helmkruidbladwesp? Deze worden , zoals je zelf al opmerkte, geen rups genoemd.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Leuk om te horen dat het vinden van de rups van de Dennenpijlstaart best bijzonder is, voor mij was ie dat natuurlijk sowieso, maar mooi te horen dat het een niet alledaagse vondst is. En ja ik zei in de blog al dat ik hardleers ben met de larven van bladwespen, ik heb het aangepast, dank voor je opmerkzaamheid.
      Natuurkieker Coby

      Verwijderen
  3. hoi coby
    wat een soorten zijn dat heel apart van kleur mooie serie.
    groetjes Herman..

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik moet toch echt een keer bij je in de leer, :) ik zie bijna nooit rupsen. Dit is echt heel erg mooi om te zien en te lezen.

    Gr Cees

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Mooie foto's van de rupsen en larven. Wat zijn het toch bijzondere dieren om te zien qua tekening en kleuren. Je moet er wel wat voor over hebben om ze te fotograferen als ze je tuin en passant ook nog eens (bijna) kaal vreten!

    lieve groet,
    Betsy
    Wolatelier DiAn

    BeantwoordenVerwijderen
  6. wat een prachtige soorten Coby en dan zo,n duidelijke uitleg,bedankt.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Heel interessant. Ik moet toch eens beter opletten want ik heb dit jaar wel opvallend veel vlinders gezien, en ook heel veel verschillende soorten vlinders, maar ik heb nog geen rups gespot. Wie weet krijg ik nog een kansje, en anders moet ik het dit jaar doen met jouw prachtige foto's. Groet Annemarie

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Prachtige soorten rupsen zijn er toch, jij hebt ze perfect gefotografeerd Coby.
    De bovenste is net of die lacht, echt heel gaaf.
    Groetjes Irma

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Bijzonder interessante blog, jeetje die rups van het Groot avondrood, het lijken wel verschillende soorten, wat een variatie in kleur.
    groetjes Ghita

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Nou Coby, jij hebt je ogen goed de kost gegeven.
    Wat een mooie exemplaren heb je gevonden.
    De foto's zijn weer prachtig.
    Mijn complimenten.

    Groetjes Truus

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Hoi Coby...

    wat een vet mooie blog..
    prachtige rupsen, als ik eerlijk ben
    heb ik deze soorten nog nooit gezien, ja de eerste geloof
    ik...erg mooi geplaat..
    de compositie van de Helkruidvlinderrups
    zijn pracht...favoriet bij mij..

    gr. Nieske

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Prachtige rupsen heb je hier staan Coby.
    Ik zal wel niet goed kijken want die zie ik nou echt niet, jammer genoeg.
    Mooi al je info erbij.
    Groetjes Tinie

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ja, zo gaat: vaak denk je te zien wat je wilt zien! Thuis op het beeldscherm denk je dan 'nee dit is helemaal geen ....' en dan heb je dus meestal niet de juiste details op de foto staan om te kunnen achterhalen wat het wel is. Overkomt mij regelmatig. Prachtig gefotografeerd, de rupsen. Ze zijn altijd zo verrassend mooi.
    groetjes Albertine

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Hello Coby,
    Very interesting post. The caterpillars are really beautiful and it me think of the big one we found here especially when you talk about pine trees and sand, it is similar. Some great informations, as always.
    Thank your for sharing and have a grea weekend!
    Greetings, Louise

    BeantwoordenVerwijderen
  15. mijn berichtje komt steeds niet over; geen idee wat er mis gaat??
    maar... ik vind het dus weer een mooie blog, Coby!
    zelf tel ik altijd eerst het aantal pootjes, voor ik een foto maak.
    (bladwespen fotografeer ik tegenwoordig niet meer)
    leuk om te zien dat het groot avondrood meerdere kleurvormen heeft.
    en de dennenpijlstaart heb ik zelf als vlinder gezien (prachtig!),
    maar de rups is ook een plaatje!!

    wens je een fijn weekend,
    groetjes Nathalie

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Je berichtje komt pas in beeld als ik zelf daar toestemming voor heb gegeven.
      Dit voorkomt ongewenste berichten op mijn weblog, zoals spam, het bevalt mij prima
      zo alleen ziet iemand niet direct zijn berichtje terug.
      Ik zou zelf natuurlijk ook eerst pootjes kunnen tellen en eigenlijk zou ik nu gewoon
      moeten zien wat ik voor me heb.
      Bladwespen is op de Nederlandse sites weinig van te vinden dus ik vind het leuk om ze
      vast te leggen en blijf dat nog wel even doen.
      Maar jij bent natuurlijk een echt vlindermens die gaat alleen voor de echte rupsen.
      Leuk trouwens dat jij de vlinder hebt gezien, komt die op licht?
      Natuurkieker Coby

      Verwijderen
  16. ja dat weet ik Coby, maar hij gaf een foutmelding.
    ach, het is uiteindelijk gelukt zullen we maar zeggen.
    ja, de dennenpijlstaart heb ik inderdaad op licht gehad :-)
    prachtige vlinder!
    groetjes, Nathalie

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Wat een mooi rupsen foto's heb je gemaakt. Vaak neem je niet genoeg moeite er goed naar te kijken en nu kan je zien hoe prachtig ze eigenlijk zijn. Groetjes Janny

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Een prachtige serie, Coby, heel wat van opgestoken. Bedankt!

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Afgelopen week zag ik bij toeval een hele mooie gekleurde rups over het fietspad kruipen maar ik had geen camera mee.
    Hier zie ik ook echt supermooie rupsen Coby. Vroeger zag ik alleen maar "harige" rupsen, maart tegenwoordig let je meer op.
    Deze die jij laat zien zie ik noot hihi.... Echt genieten en leren van deze prachtige foto's.
    Mooie kleuren., prachtige details en leerzame info :-)
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  20. Sorry voor mijn late reactie. Maar al dat gedoe met Google heeft me flink wat tijd gekost. Maar dat terzijde. Wat een prachtige rupsen, Coby, vooral die van het Groot Avondrood. In een krantenartikel noemden ze 'm de Olifantrups. Leuk al die soorten met een staartje. Ik ken alleen de Ligusterpijlstaartrups. k vond rupsen vroeger altijd maar enge beestjes, maar ik begin ze steeds meer te waarderen. Mooie serie weer. Groetjes, Joke

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Dag Coby,
    Er ging wel een wereld voor mij open. Geen van deze soorten heb ik ooit gezien. Mooie foto's gecombineerd met nuttige info.
    Groet, Kees

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Leuk en leerzaam Coby. En het meedenken met Natuurkieker werkt natuurlijk twee kanten op, ik loop toch minder snel voorbij aan iets wat kruipt en bewonder zo weer de kleine wondertjes van de natuur en denk daarbij dan uiteraard aan jou. En mijn Pa en Ma doen het ook al, grappig he?
    fijne dag en groeten,
    Hannie

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

10 soorten Lieveheersbeestjes

Diverse soorten vinken voor de lens

Ganzen in Nederland