Soorten Zwanen in Nederland

In Nederland kun je in de winterperiode verschillende soorten zwanen aantreffen.
Zwanen zijn een opvallende verschijning in het landschap met hun (meestal) witte kleur en grote formaat. In deze blog komen alle soorten zwanen aan de orde die je in ons land kunt tegenkomen. De Knobbelzwaan is denk ik bij veel mensen wel bekend en is hier het hele jaar aanwezig. De Kleine Zwaan en de Wilde Zwaan zijn echte wintergasten die naar Nederland komen om hier te overwinteren.

Knobbelzwaan met jongen

jonge Knobbelzwanen

De Knobbelzwaan is de meest algemene zwanensoort in ons land. Het is een soort die hier het hele jaar verblijft en met zo'n 6000 paren broedt bij meren, sloten en ook wel in stadsvijvers.
Op het water zijn het sierlijke vogels, maar op het land bewegen ze zich een stuk minder elegant en ogen ze als  plompe,"waggelaars" met het grote lijf en de korte poten. Een gezin Knobbelzwaan is prachtig om te zien met die kleine aandoenlijke donzige jongen die door pa en ma fanatiek worden beschermd tegen mogelijk gevaar.

Knobbelzwaan met jong
Knobbelzwaan

Een jonge Knobbelzwaan krijgt eerst een bruin/grijs verenkleed voordat hij zijn witte verenkleed krijgt zoals een volwassen dier dat heeft. Ook de kleur van de snavel van een jong moet nog verkleuren naar oranje.  De volwassen Knobbelzwaan heeft een oranjerode snavel met een grote zwarte knobbel aan de basis, welke bij mannetjes het grootst is.

links Kleine Zwanen en rechts de duidelijk grotere Wilde Zwanen

De Kleine zwanen en de Wilde zwanen lijken het meest op elkaar. Het zijn beide soorten die  hier overwinteren en broeden hier niet, alhoewel er wel een enkel broedpaar van de Wilde Zwaan is in ons land. In principe kun je er dus bijna van uitgaan dat een zwaan die je in de zomer ziet een Knobbelzwaan zal zijn. De Wilde zwaan is groter dan de Kleine Zwaan. Dat verschil in formaat kun je goed zien als je ze bij elkaar ziet en kan vergelijken. Op bovenstaande foto is het verschil  goed te zien, de Wilde Zwaan heeft ook een wat langere hals. Deze verschillen zijn echter best lastig te beoordelen als je de soorten afzonderlijk ziet, tenzij je een zeer ervaren vogelkenner bent.

Kleine Zwanen

Wilde Zwanen

Daar waar Knobbelzwanen een oranjerode snavel hebben, is de snavel van Wilde zwanen en Kleine zwanen geel met zwart. waarbij de Wilde zwaan meer geel, dat doorloopt tot voorbij het neusgat. Dit verschil bij de snavel is overigens alleen te zien als je beschikt over een verrekijker of een telescoopkijker. Zelf vind ik het ook handig om een foto te maken(als dat kan) van de snavels zodat je thuis op de computer nog eens rustig naar de kenmerken kunt kijken.

links Knobbelzwaan en rechts een Wilde Zwaan

Wilde Zwanen
Kleine Zwaan

Kleine Zwanen
De Wilde zwanen zijn met een aantal van maximaal rond de 3000 vogels veel minder talrijk dan de Kleine zwanen die met een aantal van rond de 18.000 naar Nederland komen.  De eerste Kleine Zwanen komt hier al vanaf september naar toe vanuit de Siberische toendra's, de Wilde Zwanen hebben hun broedgebied meest in Scandinavie en komen hier pas tegen november aan.
Je kunt de Kleine zwaan en de Wilde zwaan ook aan het geluid uit elkaar houden. De Kleine zwanen converseren voortdurend met elkaar, ik kan het niet goed omschrijven maar vind het voortdurende gekeuvel met elkaar geweldig om naar te luisteren. De Wilde zwanen communiceren aanzienlijk minder druk en laten meer een trompetterend geluid horen.

Kleine Zwanen

Kleine Zwanen met rechts een Kleine Zwaan die met een donkere moddersnavel uitziet als een Fluitzwaan
Bovenstaande zwanensoorten zijn iedere winter in ons land te bewonderen. Het loont de moeite om even met een verrekijker te kijken met welke soorten je te maken hebt als je ergens een groepje zwanen ziet lopen. Er is heel sporadisch ook wel eens een Fluitzwaan in Nederland gezien, de kans dat je die ziet is uiterst klein. Fluitzwanen lijken sterk op Kleine Zwanen alleen hebben ze een vrijwel geheel zwarte snavel. Soms denken mensen een Fluitzwaan gezien te hebben, maar dan blijkt het een Kleine Zwaan te zijn die zijn snavel diep in de modder  heeft gestoken. Hoe je zo op het verkeerde been gezet kunt worden is op bovenstaande foto's te zien.

Zwarte Zwaan

Zwarte Zwaan

Tenslotte nog de Zwarte Zwaan (Cygnus atratus). Eigenlijk hoort de Zwarte Zwaan niet in dit blog, het is een zwanensoort die van oorsprong niet in Nederland thuishoort.  Zwarte Zwanen komen van nature voor in Australië en Nieuw Zeeland en zijn naar Europa gehaald als siervogel in vijvers en parken. Ontsnapte exemplaren komen nu wel voor in de vrije natuur, maar het zijn geen vogels die zoals de andere soorten op eigen kracht vanuit hun land van herkomst naar Nederland zouden kunnen komen.
Maar mooi zijn ze wel en daarom toch ook maar een plaatsje ingeruimd voor deze zwanensoort.

Reacties

  1. Mooie serie foto's van de zwanen.
    Mijn favoriet zijn foto 1, 4 en 7.
    Foto 1 vind ik echt helemaal geweldig, straalt veel liefde uit van moeder zwaan.
    Die kleintjes zijn echt schattig.
    Groetjes Irma

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Prachtig blog en uitleg. En weer wat geleerd over het verschil van de zwanen.

    Gr Cees

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mooie foto's van alle soorten zwanen Coby.
    Zoveel zie ik er hier niet, alleen de knobbelzwaan.
    Gr. Tinie

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Leuke blog, en wat laat je de verschillen tussen de kleine en wilde zwaan mooi zien.
    Kleine zwanen heb ik nog nooit gezien, de wilde zwanen zijn mijn favoriete wintergasten in de AWD.
    groetjes Ghita

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Heerlijk z,on zwanenserie en niet te vergeten de prachtige uitleg.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Wat weer een prachtige, informatieve blog! Je binnenkomer heeft mijn hart gestolen: wat een mooie foto van de knobbelzwaan met jongen! Ook de kleine zwanen in het bruine riet zijn super. Echt weer genieten van je mooie foto's.

    lieve groet,
    Betsy
    Wolatelier DiAn

    BeantwoordenVerwijderen
  7. mooie serie Coby.
    die wilde zwanen vind ik erg mooi.
    groetjes Herman.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hoi, Coby,

    Een mooie collectie zwanenportretten, nu nog op jacht naar de zwarthalszwaan ? Soms net als de zwarte ontsnapt uit gevangenschap.
    Bij een watervogel liefhebber is natuurlijk ook een mogelijkheid.

    Groet, Ubel.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. prachtige zwanenserie Coby!
    ik heb de wilde én de kleine hier al gespot.
    maar nog niet heel veel, hopelijk komt dat nog :-)
    groetjes Nathalie
    ps. heb je mijn mailtje ontvangen?

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Werkelijk weer een heel mooi en leerzaam blog Coby.
    Van de fluitzwaan had ik echter nog nooit gehoord maar van de rest wel.
    Hier zitten heel vele knobbelzwanen en de zwarte komt nu ook steeds vaker voor.
    De kleine zie ik echt niet maar de grote wilde komen met grote groepen in de Wieringermeer voor.
    Alleen zitten ze daar altijd te ver om ze mooi op de foto te krijgen.
    Ik kijk dan ook altijd met veel plezier naar jou foto;'s van de wilde en de kleine zwanen.
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Coby ik heb weer iets bij geleerd , had nog nooit van de kleine Zwaan gehoord maar nu heb ik ze gezien en genoten van je uitleg en de mooie foto's ,
    Dank je wel !!!
    gr,
    Annie
    http://anniezon.blogspot.nl/

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Hai Coby,

    Zo, dat is weer een blogje voor in het boek. Erg leerzaam en prachtige foto's erbij. De enige foto die ik mis is er eentje van een kleine en een grote zwaan met z'n tweetjes op 1 foto. Zoals die van de knobbelzwaan met de grote zwaan. Een uitdaging voor deze winter ;-)
    Je openingsfoto van de knobbel met kuikens is natuurlijk helemaal top. Zo leuk, die grote snavel op dat kleine koppie.

    Groetjes,
    René

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ja deze serie komt vast en zeker in het Natuurkiekerboek René. Inderdaad wel een uitdaging om Kleine Zwaan en Wilde Zwaan samen op de foto te krijgen. Ik ben al blij met foto 5 waar ze wel naast elkaar staan, maar ik zal kijken wat er deze winter voor elkaar valt te krijgen.
    Tot nu toe alleen de Kleine Zwaan gezien. Ja en de eerste foto is nog steeds een van mijn eigen favoriete foto's.
    Natuurkieker Coby

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Wat een mooie zwanenverzameling Coby, schitterende dieren, waar ik echt van kan genieten.
    Je eerste foto heeft mijn hart gestolen, wat een fantastische plaat!

    Groetjes Loes

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

10 soorten Lieveheersbeestjes

Jan en Jacob zijn twee rood/zwarte nachtvlinders

Ganzen in Nederland