Manieren om leeftijd van bomen te bepalen

Ik zie momenteel dat er overal heel veel gesnoeid en gezaagd wordt, overal liggen takken en ook hele bomen worden zonder pardon neergehaald.
Ik weet dat het in veel gevallen wel een goede zaak is maar ik heb persoonlijk  altijd moeite met zo'n forse kaalslag, van mij zou het wel iets minder rigoureus toe mogen gaan.

Bij mij in de buurt heeft ook een prachtige oude parktuin een enorme onderhoudsbeurt gehad, waarbij er flink gesnoeid en gezaagd is en het enorm open is geworden. Ik hoop dat ik er iets minder treurig over zal zijn als het blad weer aan de bomen komt, maar voorlopig vind ik het er niet mooier van geworden.
Deze prachtige statige oude Beuk, waar ik zo dol op ben heeft er ook aan moeten geloven en is ontdaan van heel veel mooie grote kromme takken. Het zal vast nodig geweest zijn maar ik vind  dat deze boom van een hoop schoonheid is ontdaan...

Maar het kan natuurlijk nog erger, deze boom is helemaal omgezaagd. Ik weet niet of ze deze stam nu verder laten liggen om het weer ten goede te laten komen aan  de natuur. Ik hoop het en ben benieuwd wat er zal gebeuren. Her en der liggen in de oude parktuin ook al stukken boomstam, die er door de omgevingsinvloeden mooi verweerd uit gaan zien en zo fraaie stukken natuurkunst worden.

Als ik van die grote eerbiedwaardige bomen zie vraag ik mij wel eens af hoe oud die zullen zijn. Een eenvoudige, maar niet super nauwkeurige manier van de leeftijd  bepalen, is het meten van de omtrek van de boom. Je neemt de omtrek op zo'n 1.50 meter vanaf de grond en we gaan er vanuit dat een boom gemiddeld ongeveer 2,5 cm per jaar in dikte groeit, dus in omvang.
Je moet er bij deze meting wel rekening mee houden dat de ene boomsoort harder groeit dan de andere soort. Zo groeit een wilg bijvoorbeeld veel sneller dan een Taxus... maar het is bijvoorbeeld wel een heel leuke meting om samen met kinderen te doen.
Bovenstaande oude Beuk  bleek een omtrek te hebben van 4.60 meter. Als je dan uitgaat van de 2,5 cm groei per jaar dan komen we voor deze boom uit op een leeftijd die om en nabij de 184 jaar zal liggen, een eerbiedwaardige oude boom.

Een veel betrouwbaarder manier is om de leeftijd te bepalen aan de hand van jaarringen. Bomen groeien in de lengte, maar ook in de breedte en daarbij worden jaarringen gevormd.
De jaarringen bestaan uit lichte en donkere ringen. De lichte ringen vormen zogenaamd voorjaarshout, in het voorjaar groeit een boom het snelst en daarom zijn die ringen ook meestal het breedst. De donkere ringen worden het zomerhout of late hout genoemd, deze ringen zijn veel smaller omdat de boom dan ook veel minder snel groeit.
Een lichte en een donkere ring vormen samen een jaar van groei. Als je dit weet kan je door alle ringen te tellen de leeftijd van een boom bepalen.

Dat klinkt simpel, maar er zijn mensen die er een hele studie van hebben gemaakt om jaarringen te bestuderen, dat zijn de dendrochronologen. Er is aan de jaarringen ook heel wat af te lezen over bijvoorbeeld de weersomstandigheden waarin een boom is gegroeid.
Allerlei omstandigheden kunnen de groei van een boom beïnvloeden, ernstige droogte, een insectenplaag die de boom aantast of een  een obstakel in de buurt van de boom die de groei verhinderd.
Een dendrochronoloog kan al dat soort zaken uitzoeken en zo de levensgeschiedenis van de boom herleiden.

Een boom die ziek is wordt meestal omgezaagd om te voorkomen dat hij op een onverwacht moment zelf omvalt, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden. Als zo'n boom is afgezaagd zie je soms pas hoezeer zo'n boom aangetast is door ziekte. Bij bovenstaande stam kan ik ook als leek wel zien dat dit geen gezonde boom meer was en dat het in dit geval goed was dat deze boom werd omgezaagd.
Zo'n zaagvlak ziet er, vind ik, wel heel bijzonder uit en was wat mij betreft wel een foto waard en zo heeft deze boom dan toch nog eeuwige roem gekregen.