De hoornaar wordt geïmiteerd, mimicry

Er wordt de laatste tijd weer veel geschreven over wespen en vooral ook over hoornaars. Ik moet zeggen dat ik die informatie nogal eens ongenuanceerd en overdreven vind, zoals de term "horrorwesp" voor de Europese hoornaar, dat doet het dier geen recht. Gelukkig komen er in middels ook wel tegengeluiden. Ik laat hier ook maar eens een ander verhaal zien over onze inheemse hoornaar.

de hoornaar (Vespa crabro)

De hoornaar is wel een indrukwekkend beestje hoor, twee keer zo groot als een "gewone" wesp en als hij in de buurt is kun je hem luid horen zoemen. Het schijnt dat een steek van een hoornaar veel pijnlijker is dan van een wesp, maar de kans om door een hoornaar gestoken wordt is maar klein. Een hoornaar richt zijn aandacht in principe niet op jou. Je moet echter niet te dicht bij zijn nest komen, want dan gaan hoornaars in de verdediging. Als je echter gepaste afstand houdt en niet in de aanvliegroute van het nest gaat staan, heb je eigenlijk niks van ze te vrezen en als je de kans hebt kijk dan ook eens even hoe prachtig deze diertjes zijn.

de hoornaar (Vespa crabro) op mijn insectenvoederplek

Als je je verdiept in de natuur, krijg je meer respect en verwondering voor wat zich daar allemaal afspeelt. Zo is dat wat mij betreft ook voor de hoornaars. Kijk alleen al naar de kunstige nesten die ze bouwen. Daarnaast zijn hoornaars ook nog nuttig doordat ze vele vliegen en andere insecten vangen als voedsel voor hun larven. Overigens eten de volwassen hoornaars zelf plantaardig voedsel zoals ook te zien is op de foto hierboven.  Kortom het is verstandig om wel met enige voorzichtigheid om te gaan met hoornaars, maar laat ze daar waar het kan gewoon zitten. Wil je nog meer lezen over de hoornaar, kijk dan ook nog even op deze blog die ik een aantal jaren geleden al maakte.

Stadsreus (Volucella zonaria)
Hoornaarroofvlieg (Asilus crabroniformis)

Binnen de natuur is er bij veel dieren ook afkeer van hoornaars (en wespen) en naast dat ze steken schijnen ze voor veel dieren ook vies te smaken. Er zijn binnen de dierenwereld insecten die gebruik maken van de afkeer die andere dieren hebben van hoornaars door er op te lijken, dit wordt mimicry genoemd. Het schijnt dat met name insecten hier goed in zijn vanwege het "makkelijk" kunnen veranderen van hun erfelijk materiaal. In deze blog twee insecten die zowel qua uiterlijk als door hun geluid op een hoornaar lijken namelijk een zweefvlieg, de stadsreus (Volucella zonaria) of ook wel hoornaarzweefvlieg genaamd en een roofvlieg, de hoornaarroofvlieg (Asilus crabroniformis).

Stadsreus (Volucella zonaria)

Stadsreus (Volucella zonaria)

De stadsreus (Volucella zonaria) liet zich tot mijn verrassing deze zomer in mijn eigen tuintje bewonderen, het is een soort die lang zeldzaam was, maar die je steeds vaker kunt tegenkomen. Het was ook een wens om de grootste zweefvlieg in Nederland eens goed te zien en te kunnen fotograferen. Samen met zijn forse formaat, het kleurenpatroon dat hem op een hoornaar doet lijken en zijn ook nog vervaarlijk gezoem, maakt dat de stadsreus of hoornaarzweefvlieg menig mens doet schrikken. Het is echter een volslagen ongevaarlijk beestje voor mensen en dat is vast een geruststelling want je ziet hem vaak in tuinen in stedelijke gebieden, vandaar ook zijn Nederlandse naam "stadsreus".

Jagende hoornaar (Vespa crabo)

Stadsreus (Volucella zonaria)

Op dag zag ik dat ik zowel een stadsreus als een hoornaar in de tuin had rondvliegen. Een hoornaar vangt andere insecten dus is het oppassen geblazen, zo ook voor de stadsreus die regelmatig bejaagd werd door de hoornaar. Ik vond dat boeiend om te zien,maar helaas niet op film of foto goed kunnen vastleggen. Als je weet dat hoornaars de stadsreus dus als prooi zien, is het des interessanter om te weten dat de larven van stadsreuzen leven onderin de nesten van wespen en hoornaars. Die larven leven van afval in de nesten en zorgen er dus eigenlijk voor dat het netjes blijft in zo'n nest. Het is me niet bekend hoe het kan dat de larven van de stadsreus met rust worden gelaten, maar dat is natuurlijk wel een heel interessante vraag.

Paartje hoornaarroofvliegen (Asilus crabroniformis)

Ook de hoornaarroofvlieg (Asilus crabroniformis) lijkt door zijn kleuren en geluid op de hoornaar en ook zijn Latijnse naam verwijst daar naar. En net zoals de hoornaar onze grootste wespensoort is en de stadsreus de grootste Nederlandse zweefvlieg die we kennen is de hoornaarroofvlieg de grootste roofvliegensoort die ons land rijk is. De hoornaarroofvlieg kom ik in de zomer altijd wel tegen als ik hier in Drenthe op de wat drogere heidevelden rondloop. Heidevelden waar koeien rondlopen dat is de plek waar je moet zijn, want het vrouwtje legt haar eitjes in koeievlaaien, waar de larven zich later te goed doen aan de larven van andere insecten die hun eitjes ook in de uitwerpselen hebben gelegd. Het feit dat de heidevelden meer door koeien worden begraasd is gunstig voor het voorkomen van de hoornaarroofvlieg, die anderzijds wel hinder heeft van toename van recreatie. Bovenstaand paartje joeg ik op omdat ik ze niet had gezien en zo gaat dat ongetwijfeld vaker.

Paartje hoornaarroofvlieg (Asilus crabroniformis)

Vechtende hoornaarroofvliegen (Asilus crabroniformis)

Ik vind hoornaarroofvliegen best wel indrukwekkende dieren, ze zijn 2-3 cm groot, Ze hebben een forse zwarte steeksnuit, waar wij mensen overigens niets van hebben te duchten. Met hun lange harige poten grijpen ze een insect uit de lucht en steken daar hun grote steeksnuit in, eerst voegen ze een verterend sapje toe aan het beest en daarna wordt ie lekker leeg geslobberd en zoals je op de foto kan zie eet het vrouwtje rustig door tijdens een paring. Wellicht heeft ze die wel aangereikt gekregen als "zoethoudertje" door het mannetje, want ik heb zoals te zien ook wel eens een paartje gezien dat absoluut niet in love was met elkaar.
Het is een boeiende wereld, die van de insecten, absoluut de moeite waard om je daar eens wat meer in te verdiepen.













Reacties

  1. interessante omschrijving en plaatjes Coby gr jans .

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leuke beschrijving en foto,s heb ze zelf ook op div.foto,s het blijft een boeiend onderwerp

    BeantwoordenVerwijderen
  3. We hebben al jaren Hoornaar nesten in de tuin, nog nooit gestoken.
    Af en toe worden de nesten door Wespendieven leeg gehaald.

    Gr Jan(Wilde een Tuin)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat er zelfs wespendieven op afkomen lijkt me helemaal een belevenis, wat zou ik daar dan graag eens met de camera bij zitten... een fantastische tuin heb je dan ook wel als dit soort vogels zich daar vertonen.
      Natuukieker Coby

      Verwijderen
  4. Kom maar eens kijken je bent welkom.
    Gr Jan(Wilde een Tuin)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Prachtig blog en fijn al je info Coby.
    Groetjes Tinie

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Helemaal waar dat de wereld der insecten zeer boeiend is (niet alleen van insecten overigens). Daar kom ik ook steeds meer achter sinds ik met fotograferen ben begonnen. Het eerste deel van je verhaal, over de hoornaars, kan ik helemaal onderschrijven. Kan ik me ook wezeloos aan ergeren. Worden er een paar mensen een keer gestoken, moet er meteen weer uitgeroeid worden. Kijk zelf een beetje uit!
    Groet, Dick

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hallo Coby,
    Ik was helemaal verbaasd over alle stampij rond de hoornaar. Logisch dat ze zich verdedigen als ze zich bedreigd voelen. Voor mijn gevoel zijn hoornaars nooit een bedreiging voor mensen, tenzij mensen te dichtbij hun nest komen of dat ze door iemand anders bedreigd zijn.
    Jouw verhaal loopt weer over van de informatie, zeer welkom want voor mij was er een heleboel nieuws bij. Ook de beelden die je erbij laat zien zijn heel fraai, en heel illustratief bij de tekst.
    Groet, Kees

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Graag gedaan Kees, ik blijf het leuk vinden om dergelijke informatieve blogs te maken en fijn dat dat wordt gewaardeerd.
      Natuurkieker Coby

      Verwijderen
  8. Hoi Coby,
    laats was er op tv inderdaad een heel item over de hoornaar. Zelfs het NOS nieuws en hart van Nederland besteedde er veel aandacht aan. Ik was nooit bang voor de hoornaar en fotografeerde deze zelfs van heel dichtbij. Nu ik dat nieuws las werd ik toch even op andere gedachten gezet. Ik ga nu dus wat voorzichtiger worden.
    Wel heel leuk dat je zoveel mooie informatie over deze toch wel grote wesp hebt neergezet. je andere foto's van de insecten zijn ook weer heel erg mooi!
    Groetjes, Helma

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dichtbij komen doe ik wel, bijvoorbeeld op mijn insectenvoederplek, maar dichtbij hun nest zal ik me zeker niet wagen, dan richt ik er wel een telelens op :-)
      Natuurkieker Coby

      Verwijderen
  9. Hai Coby,

    Prachtige beelden en uitstekend verhaal/informatie. Het blijkt maar weer dat de mens niet in vrede kan leven met de natuur. Gebrek aan kennis ligt hieraan ten grondslag. Als iets niet past in de menselijke omgeving, dan moet het maar dood. Kijk maar naar de bevers in Limburg. De beelden van de stadsreus in dit bericht zijn wel heel erg mooi. Erg fijn wanneer zo'n diertje in je eigen tuin even wil poseren.

    Groetjes,
    René

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja het is vaak onkunde waardoor men zo ondoordacht reageerd, maar mensen raken ook steeds meer vervreemd van de natuur.
      De stadsreus is echt een beauty en ik was ook blij die te treffen in mijn eigen tuintje.
      Natuurkieker Coby

      Verwijderen
  10. Leuke blog Coby, interessant ook. Het nieuws van de hoornaars in Eindhoven was mij ook niet ontgaan, maar ik vind zelf hoornaars veel minder eng dan de gewone limonade wespen. Mijn ervaring is dat de hoornaar niets doet zolang zij zich niet bedreigd voelen, wespen kunnen aan het eind van de zomer wel heel vervelend en agressief zijn zonder aanleiding.
    Hele mooie foto's.

    groetjes Ghita

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank Ghita, inderdaad zijn de gewone wespen veel meer op mensen gericht.Overigens is een insectenvoederplek voor beiden soorten een prima oplossing, want dan hebben ze echt allen maar aandacht voor het rotte fruit en alles wat daar verder komt eten.
      Natuurkieker Coby

      Verwijderen
  11. Prachtige foto's en informatie over de hoornaars Coby.
    Ik heb ze hier nog nooit gezien, zou het ook niet in mijn hoofd halen om dichtbij hun nest te komen als ik ze zou zien.
    Wespen doe doen ook niets als je maar niet naar ze gaat slaan.
    Groetjes Irma

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

10 soorten Lieveheersbeestjes

Jan en Jacob zijn twee rood/zwarte nachtvlinders

Ganzen in Nederland