Toendrarietganzen zijn wintergasten

Er zijn hier op mijn weblog al diverse ganzensoorten gepasseerd, maar aan de Rietganzen had ik nog geen blogje gewijd. Op dit moment zijn er bij mij in de omgeving, in Drenthe, grote groepen Rietganzen aanwezig als wintergasten en dus een goed moment om er aandacht aan te besteden.

Als je een groep Rietganzen treft, zijn dat meestal Toendrarietganzen (Anser serrirostris), maar er kunnen in zo'n groep ook Taigarietganzen (Anser fabalis) zitten. Het onderscheid tussen die twee soorten is in theorie goed te maken, maar in de praktijk blijkt een stuk lastiger. Toendrarietganzen hebben een wat stompere kortere snavel en hebben een smalle ringvormige oranjerode vlek op de snavel. Bij de Taiga rietgans is de snavel langer en rechter en zit er meer oranjerood aan de snavel. Maar zoals vaak zit er variatie in de hoeveelheid oranjerood, zodat beide soorten dan toch weer slecht uit elkaar te houden zijn en ook voor ervaren vogelaars is het lastig te determineren. De ganzen hier boven zijn zonder twijfel Toendrarietganzen. Overigens kunnen er bij een groep Rietganzen ook andere soorten aansluiten zoals de Kolganzen en de Grauwe Ganzen, dus altijd even goed kijken wat er zich in zo'n enorme groep bevindt.

Als je met de auto stil gaat staan bij een veld met Rietganzen, merk je hoe alert deze dieren zijn, meteen komen ze in beweging en lopen de ganzen die het dichtst bij de weg zitten verder naar achteren.
Dus allemaal de kont naar de camera gericht en alert de kop gedraaid om die fotograaf in de gaten te houden.
Met een beetje geluk besluiten ze een paar meter verderop dat het gevaar wel meevalt en blijven dan weer staan en gaan verder met waar ze mee bezig waren, terwijl er een aantal ganzen op wacht blijven staan.

Die bezigheden bestaan onder andere uit eten en drinken. Hier lopen ze op een grasland, maar je treft ze ook wel op mais- en aardappelakkers. Ze eten gras, granen, aardappelen en wortels van diverse gewassen.
Water hebben ze ook nodig en je ziet ze dan ook vaak slobberen uit plasjes en geultjes op de landerijen.
Ik vind het altijd erg leuk om naar die bedrijvigheid te kijken.

Rietganzen zijn behalve hun snavel ook nog aan meer kenmerken te herkennen, zoals hun oranje poten en hun donkere kop en hals, bij de Toendrarietgans steken die kop en hals sterker af tegen het lichtere lijf dan bij de Taigarietgans het geval is. Verder hebben ze duidelijk wit omzoomde veren op de rug en aan de vleugels. In de vlucht maken ze een donkere indruk, maar vliegbeelden zijn wel erg wisselend onder invloed van de lichtval en ik vind dat best lastig te zien. Rietganzen worden in verhouding tot andere ganzen niet heel oud. Daar waar andere soorten wel tot twintig of zelf vijfentwintig jaar kunnen worden, worden Rietganzen gemiddeld niet ouder dan tien jaar.

De Rietganzen zijn hier nog tot maart/april en dan trekken de Taigarietganzen weer richting de taiga's in het noorden van Scandinavië en Siberië, de taiga's zijn uitgestrekte vochtige naaldwouden.
De Toendrarietganzen gaan eveneens naar het noorden, maar dan naar de toendra's, de open gebieden aan de rand van het poolgebied, waar niet veel anders meer wil groeien dan wat dwergstruiken, grassen en mossen. De rietganzen komen in Nederland vaak ieder jaar naar hetzelfde gebied om te overwinteren en ik neem aan dat ze ook steeds broeden in hetzelfde gebied.
Met de klimaatsverandering zou het best eens kunnen dat er steeds minder Rietganzen hier komen overwinteren, maar dat ze noordelijker blijven steken. Je ziet nu al dat er in minder strenge winters minder Rietganzen naar ons land komen.