De Buizerd kent vele kleurvariaties

In mijn bericht van 17 november 2010 vertelde ik dat de Buizerd nogal eens voor verwarring zorgt door zijn grote kleurvariëteit. Naar aanleiding van dit bericht kreeg ik de vraag hoe het kan dat Buizerds in zoveel  kleurvariaties voorkomen.

juveniele Buizerd met opvallend lichte buik

Ik  vond het een interessante vraag en ben daarom maar eens op zoek gegaan naar antwoorden.
In het boek Roofvogels- Theodor Mebs/David Schmidt  uitg.Tirion/Vogelbescherming- staat dat herkomst, leeftijd en geslacht geen rol spelen en dat uit hetzelfde nest zeer verschillend gekleurde vogels kunnen komen. Wat dan wel een rol speelt bij de kleur vertelt dit boek niet.

Een Buizerd in een bruine kleurvariatie zoals die het meest voorkomt

In de veldgids Roofvogels van Benny Gensbol, uitg. KNNV, las ik dat de grote kleurvariatie een kenmerk is bij alle buizerdsoorten. Uit de uitgebreide informatie over determinatie en vele tekeningen, is verder te leren dat de juveniele (onvolwassen) Buizerds het meest licht zijn en dat de adulte (volwassen) dieren het donkerst zijn.
Behalve een lichter verenkleed hebben juveniele Buizerds ook een lichtere iris, zodat de pupil goed te onderscheiden is. Bij de volwassenen is de iris donker en is de pupil niet te onderscheiden.

Lichte juveniele Buizerd, ook de lichtgekleurde iris is duidelijk te zien



Zeer donkergekleurde volwassen Buizerd met donkere ogen


Ik kwam ook nog een artikel tegen in het blad Vogels van de Vogelbescherming.
In dit artikel uit 2006 komt Ton Eggenhuizen aan het woord, die in Flevoland onderzoek heeft gedaan naar Buizerds. Conclusies uit dat onderzoek zijn dat er naast een genetische factor ook leeftijd en sexe een rol spelen. Het onderzoek bevestigde wat Gensbol in zijn boek al zei namelijk dat de lichtste vogels de jongste Buizerds zijn en dat de donkerste exemplaren steeds volwassen dieren betreffen.
Uit het onderzoek van Eggenhuizen kwam verder naar voren dat de lichtere exemplaren vaker vrouwtjes  zijn en de mannetjes meer donkere kleurvariaties bleken te hebben.
Veruit de de meeste Buizerds hadden een gemiddelde kleurvariatie en slecht 5% was zeer donker en 5% zeer licht gekleurd.

Zeer lichte juveniele Buizerd, zo licht is een zeldzame verschijning.

Volwassen donker gekleurde Buizerd

Opmerkelijk feit uit het onderzoek van Eggenhuizen was het gegeven dat donker gekleurde vogels meer jongen groot brachten dan lichter gekleurden exemplaren.
Als ik kijk wat ik de afgelopen jaren zelf aan buizerds op de foto heb kunnen zetten, dan wordt daarbij in ieder geval ook duidelijk dat alle lichte exemplaren die ik op de foto heb kunnen zetten juveniele Buizerds zijn. De donkere Buizerds die ik heb gefotografeerd hebben ook een donker oog en zijn dus volwassen dieren.

Vliegbeeld donkere Buizerd

Al met al zijn er zo heel wat antwoorden, maar niet alle eensluidend. Er wordt ook wel eens veronderstelt dat lichte Buizerds vaker uit het noorden van Europa komen, maar dat heb ik nergens bevestigd gekregen.
Eventuele aanvullingen of opmerkingen zijn van harte welkom.
En het is in ieder geval leuk om in je eigen omgeving te kijken of je de kenmerken die hier zijn genoemd kan herkennen bij de Buizerds in jouw buurt.
Het is nog steeds winter en er zijn daarom nog veel Buizerds die in Nederland verblijven om te overwinteren.

Vliegbeeld van een volwassen Buizerd in de meest voorkomende kleurvariatie